I. CHĂM SÓC MẸ

1. Theo dõi sản dịch:

- Bình thường sản dịch có màu đỏ như kinh nguyệt, mùi tanh nồng, kéo dài khoảng 07 ngày, sau đó ít dần, chuyển sang màu hồng nhạt, sau khoảng 04 tuần thì hết hẳn.

- Sau 04 tuần thì có thể có kinh nguyệt trở lại, máu ra như kinh nguyệt thường kỳ. Chú ý dùng biện pháp tránh thai vì rất dễ có thai sớm sau sinh.

1. Vết khâu tầng sinh môn và vết mổ:

- Mẹ không nên kiêng tắm và gội đầu.

- Vết khâu sẽ liền sẹo sau khoảng 07 ngày: rửa, vệ sinh bằng Betadine.

1. Chế độ sinh hoạt và nghỉ ngơi:

- Sau sinh từ 02 - 03 ngày thì mẹ có thể tắm nhanh bằng nước ấm, mẹ cần chú ý chăm sóc vú để có thể cho con bú hoàn toàn bằng sữa mẹ, nếu bị tắc tia sữa thì cần xử lý để tránh tình trạng viêm vú, áp-xe vú.

- Ăn đa dạng các loại thực phẩm hàng ngày.

- Ăn chín uống sôi, ăn đầy đủ các chất dinh dưỡng, ăn nhiều rau xanh và hoa quả.

- Uống 03 lít nước/ngày để đảm bảo đủ sữa và tránh táo bón.

- Cho trẻ bú sữa mẹ hoàn toàn trong 06 tháng đầu và bú đến 24 tháng tuổi hoặc lâu hơn.

- Uống viên sắt và các loại vitamin cần thiết theo chỉ định của bác sỹ.

- Vận động nhẹ nhàng, không nên nằm bất động, không gen bụng sớm trước 01 tháng.

- Đảm bảo thời gian ngủ 07 – 08 tiếng/ngày.

Lưu ý:

- Không sử dụng các chất kích thích: Rượu, bia, cà phê, thuốc lá…

- Không nên ăn các loại hoa quả chua trong tháng đầu sau sinh.

1. Cần tái khám bác sỹ khi:

- Sản dịch ra quá ít, đau bụng nhiều, sản dịch có mùi hôi.

- Nếu sau 07 ngày đã hết sản dịch rồi đột ngột ra máu nhiều đỏ tươi.

- Sốt >38 độ C, rét run, đái buốt.

- Vết khâu tầng sinh môn hoặc vết mổ sưng tấy, chảy dịch, đau nhiều.

- Vú căng, đau tức khó chịu..

II. CHĂM SÓC BÉ

1. Vệ sinh, môi trường:

- Nhiệt độ phòng cho bé tốt nhất trong khoảng 26 – 27 độ C .

- Tắm cho bé hàng ngày (nhiệt độ nước 37 độ C, thân bé ngập trong nước).

- Vệ sinh rốn cho bé bằng cồn 70 độ và gạc vô trùng. Rốn sẽ rụng sau sinh khoảng 7 – 12 ngày (cá biệt có bé 03 tuần mới rụng rốn).

- Massage cho bé trước hoặc sau khi tắm giúp bé dễ chịu, ngủ ngon.

- Tắm nắng cho trẻ hàng ngày.

1. Nuôi dưỡng:

- Cho bé bú sữa mẹ hoàn toàn trong 06 tháng đầu.

- Trẻ trực tiếp bú sữa mẹ là tốt nhất và cho bú sữa theo nhu cầu của trẻ

- Thường xuyên massage vú, vắt sữa để tránh tắc tia sữa và áp-xe vú.

- Nếu bé nôn trớ nhiều, bỏ bú, vàng da tăng lên thì cho bé khám bác sỹ ngay.

- Bé đi ngoài 04 - 05 lần/ngày, phân hoa cà hoa cải nếu bú sữa mẹ hoàn toàn.

- Rửa vệ sinh cho bé bằng nước ấm khi bé đi ngoài hoặc vệ sinh cho bé 02 lần/ngày để tránh hăm tã.

- Đánh giá sự tăng trưởng của trẻ: Cân nặng tăng trung bình lên 500 – 600 gr/tháng trong 6 tháng đầu (150 gr – 200 gr/tuần) hoặc theo dõi lượng nước tiểu của trẻ hàng ngày (06 – 08 lần/ngày).

1. Tái khám và Phòng bệnh:

- Khám lại sau 02 tuần sau sinh để phát hiện vàng da sơ sinh cần điều trị

- Đo thính lực cho bé phát hiện khiếm thính.

- Xét nghiệm sàng lọc sơ sinh để phát hiện một số bệnh lý nội tiết, di truyền và rối loạn chuyển hoá bẩm sinh ảnh hưởng đến sức khoẻ, sự phát triển thể chất và tinh thần của trẻ như Suy giáp trạng bẩm sinh, Thiếu men G6PD, Tăng sản thượng thận bẩm sinh, Tan máu bẩm sinh...

- Thời gian tốt nhất để lấy mẫu máu làm xét nghiệm sàng lọc sơ sinh là từ 36 giờ - 72 giờ sau sinh (tối thiểu 24 giờ sau khi sinh). Với những bé sinh non hoặc thiếu cân thì nên thực hiện xét nghiệm trước ngày thứ 20 sau sinh. Nếu trẻ phải truyền máu sau sinh thì có thể lấy máu xét nghiệm sau thời gian 03 tháng.

- Thực hiện tiêm chủng đầy đủ cho trẻ theo lịch tiêm chủng.